|
DENİZLİ İLİ BEKİLLİ İLÇESİ
ÜÇKUYU KÖYÜ'NÜNÜN TARİHÇESİ
Üçkuyu köyü’nün bir km batısında Tunç çağına ait Mandal Höyük vardır. Ayrıca yine köyün güney kıyısında Frikya ,Lidya ,Pers, Helenizm ,Roma Bizans dönemlerinde varlığını sürdürmüş olan Timion(Tymion) şehrine ait kalıntılar vardır.Bu şehir (belkide Köydü)de Bekilli’nin olduğu yerdeki Pepuze ile birlikte Montanizm tarikatını (Hiristiyanlık) benimsemiştir. Üçkuyu köyünde yaşlıların söylediğine göre köyümüz üç Yörük ten kurulmuş aşiretlerdir. Bu zamanla Üçkuyu olarak söylenmeye başlanmış.
Bir başka inanışa göre de köyün kuruluşunun ÜÇ KUYU’nun etrafında gerçekleşmiş olmasından dolayı, Üçkuyu olmuş ve böyle söylenmeye başlanmış.
Üçkuyu adını almış, bu rivayet doğru olması gerekir.Çünkü Miladı 1530 tarihli Kütahya livasında (haritasında) Üçpınarlar olarak geçmektedir.Köyümüzde önceleri kuyular yoktu kuyular sonradan kazılmış.
Bir başka inanışa göre de köyün kuruluşunun ÜÇ KUYU’nun etrafında gerçekleşmiş olmasından dolayı, Üçkuyu olmuş ve böyle söylenmeye başlanmış. Üçkuyu adını almış, bu rivayet doğru olması gerekir.Çünkü Miladı 1530 tarihli Kütahya livasında (haritasında) Üçpınarlar olarak geçmektedir.Köyümüzde önceleri kuyular yoktu kuyular sonradan kazılmış. Köyümüzde çeşme alanında bir çeşme ,kum alanında bir çeşme , bunlar hala duruyor ve birde Assa boğazının olduğu yerde de bir çeşme varmış yaşlılar öyle diyor .Köyümüzdeki yerleşimin Tunç çağında Mandallar tarafında kurulduğu ve iki pınarında (çeşmenin) o taraflarda olması tesadüf değildir.Daha ilerlerde Yörük mezarları vardır,Kızıldağa giderken.Köyümüz o zamanlarda ormanlık bir yermiş yaşlılardan duyduğuma göre Elembe ormanlıkmış ve evlerin bazılarının buradan örtüldüğünü söylerler.Bu ormanlık alanda yukarıdaki çeşmeler pınar şeklinde açıkta aktığından Üçpınarlar olarak adlandırıldı.
Eldeki resmi kayıtlara göre 1530 yılındaki Kütahya sancağı arazı tahrir defterinde köyümüzün adı ‘’ÜÇPINARLAR’’ olarak geçmektedir.Herhalde 1530 yıllarından sonra sular azalmaya başladığından dolayı 1623 yılında Çal kazasının köylerinin isim değişikliğinde köyümüzün adı <Üçpınarlar > ismi yerine ‘’ÜÇKUYU’’ olarak geçiyor.
1623 yılında Çal kazasının nefer sayımında köyümüzde 4 nefer varmış ,1678 yılında 67 nefer ve1709 yılında 63 nefer varmış ve o zamanki kayıtlarda köyümüzün adı ÜÇKUYU olarak geçmektedir.(sayfa 234Çal sempozyum bildirileri2006)
Nefer(er) : Osmanlı ordusunda mülki vazifeleri olan askerlerden olup bir mecidiye (altının beşte biri ) maaşla çalışırlarmış. Yine 1623,1678, 1709 yıllarında Çal kazası köylerdeki isim değişikliklerinde köyümüzün adı <ÜÇKUYU olarak geçmektedir. (sayfa 237Çal sempozyum bildirileri2006)Köyümüzde insan yaşamı çok eskilerden beri vardı.
Mandal höyük Tunç devrine aittir.Ayrıca Çağıl Arası denilen yerdeki Tymion şehride Frikya’lılar zamanında kurulmuştur. Arslankara dediğimiz dağada yağmur duasına çıkarız. Buraları Bizanslılardan alan Selçuklu Sultanının Arslankara olduğu zannedilmektedir. Burada şehit düştüğü , Arslankara dediğimiz dağa gömüldüğü zannedilmektedir. Arslankara da mezarı vardır ve köylüler olarak yağmur duasına çıkarız. Mezarı başında bir palamut ağacı vardır.
İSTİKLAL HARBİNDEKİ DURUM
15Mayıs 1919 Günü ,gece Yunanlılar İzmir’e asker çıkarmışlardır.Sabahleyin haber,Denizli ‘ye ulaşmış Denizli vasıtasıyla ,Çallılar da durumdan öğleye doğru
haberleri olmuş. Haber namazda halka duyurulur. Denizli’de işgale karşı büyük bir miting tertip edilir. 17 Mayıs 19191 Günü Çal’da miting tertip edilir.
15 Temmuz 1919 ‘da Çal Kuvay-ı Milliye Teşkilatı kurulur. Reisliğe Ahmet İzzet Efendi getirilir.Üçkuyu’dan Hüseyin Hüsnü Arslankara Çal teşkilatına katılarak ,gönüllü toplayıp eğitip yaptırmaya başlamıştır.Zaman zaman Çal tarafına geçerek birlikte plan yapmıştır.Çal Kuvay-ı Milliye teşkilat Çal’da kurulmasına rağmen ,itilaf devletlerinin aralarındaki anlaşma gereği Çal tarafı İtalyanlara verildiğinden ve İtalyanlar asker çıkarmadığından ,Menderesin yalnız Bekilli tarafı İşgale uğradığından ,mücadeleyi Bekilli ve çevre köyler için yapmıştırlar.
5Temmuz 1920 tarihinde ,Yunanlılar Çal sınırlarına giren Menderesin kuzey kısmında kalan Üçkuyu ,Medele, Kutlubey ,Deşdemir,Bekilli, Süller ,Şalvan köylerini işgal ederek Çivril’e doğru ilerlemişler.Daha önce Medele’de yunanlılara karşı bir cephe oluşturulmuştu,Medele cephesi etkisiz olunca ,geri çekilmiş ve Üçkuyu köyünden Hüseyin Hüsnü Arslankara ‘nın komutasındaki kuveetler Bekilli ileÜçkuyu Köyü arasındaki Arslankara Mevki’sinde Yunanlılara karşı koyarlar ama milli kuvvetlerimizin elindeki silahlar dolma tüfek gibi silahlardı ,etkili silahlar olmadığından, Yunanlılarınki ise top ve daha etkili silahlar olduğundan başarısız olunmuş ve geri çekilinmiştir. Böylece Üçkuyu ,Bekilli ve çevre köyleri 5 Temmuz 1920 günü Yunanlılarca işgal edilmiştir.Yunanlılar işgal eder etmez hemen karakollar kurdular.Halkı angarya olarak çalıştırarak dağ ve tepelerin yamaçlarına istihkamlar yaptırdılar Yaşlılardan öğrendiğime göre bizim köyde de cavur evleri dediğimiz yere de istihkamlar kurmuşlar.Yemek içmek için halkın malını ,koyununu,keçisini sırayla alıp götürmüşler.
Türk ordusu 26 Ağustos 1922 günü başlayan umumi taarruzla beraber 14.alay Hançalar’dan, 34.Alayda Çal’dan mevzilendikleri yerlerden taarruza geçtiler. 31 Ağustos 1922’yi 1Eylül 1922’yi bağlayan gece Yunan kuvvetleri Süller ,Bekilli,Deşdemir ,Üçkuyu, Yeşiloba topraklarını terk ederek Uşak istikametine doğru hızlı bir şekilde ilerlemişlerdir.
Böylece köyümüz 5 Temmuz1920’de uğradığı işgalden 31 Ağustos1922’yi 1 Eylül 1922’ye bağlayan gece Yunanlılardan kurtulmuş oldu.*****
YARARLANILAN KAYNAKLAR:
1-Prof.Dr :Tuncer Baykara enizli Tarihi cilt 1
Prof.Dr :Faruk Sümer : oğuzlar
Haşim Tümer : Uşak tarihi
W.H.BUCKLER, WM.Colder:Monumenta Asiae Minoris Antiqua Vol.IV
******* Denizli il yıllığı
********Selçuklular ve İslamiyet sayfa 57
*(sayfa16) **(sayfa)20 ***sayfa22 ****sayfa 25
*****sayfa47-48-49******sayfa196
DENİZLİ İLİ BEKİLLİ İLÇESİ TANITIM KİTABI 1998
01-03EYLÜL 2006 ÇAL SEMPOZYUMU BİLDİRİLERİ
Prof Dr:Yusuf Halaçoğlu :Osmanlılar’da devlet teşkilatı VE sosyal yapı
|
